3D-proefdieren, Mixed Reality en de VR bril op de boekenlijst

Volgens Gert-Jan Verheij (RUG) zijn de uitdagingen voor XR in de toekomst divers. Techniek speelt daarin een grote rol maar is wel dienend. “Je moet allereerst genoeg mensen en expertise in huis hebben om je applicaties te ontwikkelen, te gebruiken, te beheren, up-to-date te houden en te beveiligen.” Inhoudelijk ziet Verheij 3D-animatie een hoge vlucht nemen. “Het biedt veel mogelijkheden om te leren, te onderzoeken en te oefenen. Bijvoorbeeld door digitale 3D-proefdieren te gebruiken in plaats van echte, of door archeologische vondsten bloot te leggen. Aan de RUG hebben we nu een theater met een 3D-scherm waarin 19 mensen tegelijkertijd terecht kunnen.”    

Nieuwe verhouding

Harry Bitter (WUR) ziet een gestage opmars van XR in het onderwijs. “De veilige oefenmogelijkheid en de afname van angst voor het echte lab, laten zien dat je met XR efficiënter kunt gaan werken. Je hebt waarschijnlijk minder echte labtijd nodig en er ontstaat een nieuwe verhouding tussen een echt en virtueel lab. Die verhouding geldt ook voor de verschillende functies die nodig zijn voor het echte en het virtuele lab. Ook daar moet je samen instellingsoverstijgend naar kijken. Zo helpen we de techniek en elkaar verder.”

Niet alles vastleggen

Dat Europa meters aan het maken is op het gebied van wet- en regelgeving vindt Gül Akcaova (SURF) een goede zaak. “Maar we moeten niet alles willen regelen en vastleggen want we hebben Big Tech ook gewoon nodig. Het wordt daarom best een uitdaging wat straks allemaal wel en niet kan en mag wanneer bijvoorbeeld Apple met nieuwe diensten en producten op de Europese markt komt. We praten daar ook veel over met collega’s in heel Europa. We moeten echt samen naar dat toekomstperspectief blijven kijken.”

Toegevoegde waarde

Het toekomstperspectief van Esther van der Linde (SURF) gaat onder meer over het groeiende aantal applicaties en toepassingen op XR-gebied. Het is volgens haar belangrijk om goed te blijven kijken of een nieuw te ontwikkelen app meer dan ‘gewoon leuk’ is en ook echt een toegevoegde waarde heeft voor het onderwijs. “En die toegevoegde waarde moet je ook steeds meer gaan zien in relatie tot de beroepen die studenten later gaan uitoefenen. Sluit alles goed op elkaar aan?”

VR-koffers

Voor Giny Verschoor (Politieacademie) staat er voor dit jaar al veel op stapel. “We gaan ons naast het basis-politieonderwijs ook focussen op het voorgezet onderwijs, onder meer op het gebied van forensische opsporing. En we gaan VR-koffers neerzetten op elk politiebureau, waar tweedejaars studenten hun praktijkervaring opdoen.” Verschoor denkt dat Mixed Reality een hoge vlucht gaat nemen en is benieuwd naar de nieuwste generatie VR-brillen die kunnen switchen tussen de virtuele en de echte wereld. “Voor de toekomst hoop ik ook dat onze studenten kunnen inloggen op hun bril en hun voortgang kunnen bijhouden en opslaan in hun portfolio.”  

Eén appbibliotheek

Dat laatste hoopt Maurice Magneé (HAN) ook. “Het zou tevens mooi zijn wanneer toetsen in de toekomst mogelijk wordt in de VR-omgeving. Zo wordt VR echt een onderdeel van het onderwijs en meer dan een oefentool.” Astrid Timman (HAN) gaat hierin mee. “Mijn ideaal is dat de VR-bril een vast onderdeel wordt op de boekenlijst. Daarnaast zou een leasesysteem voor brillen geweldig zijn en één appbibliotheek voor alle instellingen.”  

Speelsheid

Arno Freeke (TU Delft) denkt dat VR in de toekomst kan worden gedraaid vanuit de cloud en dat docenten meer in control zijn met multiplayer-ervaringen. “En de toekomst is ook een kwestie van veel meer. Veel meer brillen, veel meer applicaties en veel meer adoptie binnen het onderwijs.” Freeke ziet zijn toekomst sowieso uiterst zonnig tegemoet. “Ik ben altijd bezig met het nieuwste van het nieuwste, geen dag is hetzelfde en er is ook nog veel speelsheid. Hoe mooi is dat?”

Duidelijke afspraken

Akcaova is nieuwsgierig naar de toekomst met betrekking tot de Metaverse. “Hoe willen wij ons daartoe verhouden en wat betekent het voor de studenten, ook op sociaal gebied. In de Metaverse is bijvoorbeeld geen overheid dus wie bepaalt uiteindelijk wat wel en niet kan en mag. Daarover moeten hele duidelijke afspraken worden gemaakt.”

Combinatie VR en AR

Thomas Ginn ziet het samengaan van VR en AR in één device als een grote sprong voorwaarts. En niet alleen voor trainingen. “Spontaan in en uit immersieve ervaringen kunnen stappen, maakt het makkelijk om contact met de echte wereld te behouden. Zo kunnen studenten bijvoorbeeld langere tijd een headset ophouden, omdat ze met de AR-mogelijkheden elkaar kunnen zien en kunnen communiceren. Vervolgens kunnen ze gelijk in een VR-ervaringen stappen en even ‘van de wereld zijn’, omdat het device die mogelijkheid ook biedt.” Ginn verwacht ook dat de grote techbedrijven innovaties blijven opkopen. “Hopelijk komen daar genoeg alternatieven voor vanuit de open source hoek.”

Op elkaar aangesloten

Volgens Paul Melis en Casper van Leeuwen (SURF) gaan de uitdagingen voor de toekomst onder meer over standaardisatie, beheer en content. “Dat laatste kost nog steeds vrij veel tijd en geld. We verwachten dat AI dit in de toekomst flink kan versnellen.” Ze verwachten ook dat verschillende applicaties op termijn wel op elkaar kunnen worden aangesloten en devices steeds meer dezelfde kant opgaan. En ze hopen dat het allemaal wat makkelijker wordt. “Qua devices is het nu nog regelmatig een heel gedoe met aansluiten, inloggen en (her)starten.”      

Wereldvrede

De opkomt van technische oplossingen en virtuele werelden is wat John Walker (SURF) betreft onontkoombaar. “We weten inmiddels dat je in de virtuele wereld bepaalde zaken sneller, goedkoper en efficiënter kunt doen. Belangrijke vraag is of het ook beter is dan in de echte wereld. XR is heel mooi maar het is geen wondermiddel. World peace is not going to happen in the Metaverse.” 

Scenario’s met ChatGPT

Een ander interessant toekomstperspectief is de combinatie van XR met andere technologieën zoals AI, Digital Twins en Internet of Things. Van der Linde vraagt zich af wat dit voor het onderwijs betekent. “Stel bijvoorbeeld dat scenario’s in XR steeds vaker met een AI-chatbot als ChatGpt wordt gemaakt. Dat klinkt heel mooi maar welk effect heeft het op een student wanneer hij of zij een kunstmatig iemand tegenover zich heeft? Dat weten we nog niet maar dat moeten we wel gaan onderzoeken.”

Beste van twee werelden

Voor wie ongerust is over de opmars van XR in het onderwijs heeft Bitter nog een geruststellende boodschap. “Een virtueel lab gaat een echt lab nooit helemaal vervangen. Dat moet je ook niet willen want een echt lab blijft uniek. Vanwege de geuren, de sfeer, de mensen, de geluiden van praten, lachen en de radio. Dat krijg je nooit allemaal in een app. Met de combinatie van een echt en een virtueel lab, krijg je het beste van twee werelden.”