Good practice Vakcommunity Environmental Toxicology

Kees van Gestel, hoogleraar Ecotoxicologie van bodemecosystemen aan de Vrije Universiteit: 'Het onderwijs in de milieutoxicologie was de laatste jaren versnipperd geraakt. De beschikbare studieboeken waren oud en niet altijd up-to-date. Vanuit de zes Nederlandse universiteiten die het vak milieutoxicologie aanbieden, besloten we om een open tekstboek Environmental Toxicology te ontwikkelen, om het onderwijs meer te stroomlijnen en eenheid te creëren.

In 2017 deden we mee aan de Stimuleringsregeling open en online onderwijs van SURF. Het projectteam bestond uit 12 auteurs, waarvan er 6 het merendeel van het werk voor hun rekening namen. We zijn begonnen met een inventarisatie van wat er in het open tekstboek moest komen te staan. We kwamen tot een indeling van 6 hoofdstukken die ieder uit meerdere modules bestaan. Een klankbordgroep van collega's van buiten volgde onze verrichtingen en vulde onze ideeën aan. Per module besloten we wie de tekst het best kon schrijven: een lid van het projectteam of een andere collega uit binnen- of buitenland. Daarnaast hebben we voor iedere module reviewers gevraagd, ook uit binnen- en buitenland. In totaal zijn er ongeveer 100 modules ontwikkeld door 67 auteurs en 96 reviewers.

Om ervoor te zorgen dat iedereen het overzicht behield, richtten we een site in op Edugroepen, waar we alle conceptteksten en afbeeldingen plaatsten. Verder verliep het contact voornamelijk per mail. Er gaat veel regelwerk in zitten om iedereen bij het project te blijven betrekken.

Het mooie van een online boek is dat het makkelijk is aan te vullen, het nadeel is dat het nooit af is. Er staan nog een ongeveer 20 modules in concept in het boek en het is de bedoeling dat we het ook in de toekomst blijven aanvullen. Onze hoop is dat het door de internationale vakvereniging wordt opgepakt. Sommige modules kunnen bijvoorbeeld dienen om de basiskennis van risk assessors aan te vullen, zodat ze in aanmerking komen voor de certificering die door onze vakvereniging is opgezet. Andere modules gebruiken we in een online training voor promovendi die net zijn gestart in een Marie-Sklodowska Curie training-netwerk. Het inzetten van het materiaal in het onderwijs is de beste manier om de community actief te houden, want het dwingt je om het materiaal te blijven herzien. Regelmatig krijgen we feedback van collega's of studenten, of komen we zelf passages tegen die beter kunnen. Het voordeel van online is dat je het meteen kunt aanpassen, maar het betekent wel weer collega's verzoeken om stukken te (her)schrijven, ze achter de broek aan zitten en reviewers vragen om de nieuwe tekst te beoordelen. Het door-ontwikkelen van het materiaal blijft een uitdaging.'