Met deze plannen maken de Versnellingsteams het verschil

Theo Bakker (VU), aanvoerder Zone ‘Veilig en betrouwbaar benutten van studiedata’: “Om een project met studie-data te kunnen doen, moet je normaal gesproken veel regelen. Ons Versnellingsteam ontwikkelt randvoorwaardelijke producten die nodig zijn om het gebruik van studiedata naar een hoger plan te tillen. Denk aan een gedragscode privacy en ethiek. Om het materiaal direct in de praktijk te toetsen, voert ieder teamlid een project uit met studiedata binnen de eigen instelling. Ze doorlopen alle stappen in de praktijk. Krijgen ze de organisatie mee, krijgen ze de data, wat moet daarvoor gebeuren? Met behulp van de producten die we verzamelen en ontwikkelen, zoals simulatiedata voor het demonstreren en delen van algoritmes, proberen we die stappen zo veel mogelijk te versnellen.”

Kim Schildkamp (UT), en Ronald Spruit (Avans), aanvoerders Zone ‘Faciliteren en professionaliseren van docenten’: “Docenten in het hoger onderwijs zijn continu bezig met het verbeteren van hun onderwijs. Veel docenten weten niet hoe ze daarbij ict kunnen gebruiken. We ontwikkelen een scan voor instellingen om te bepalen waar ze aan moeten werken om de facilitering en professionalisering van alle docenten te verbeteren.

We doen onderzoek naar professionaliseringsvormen die geschikt zijn voor de context van het hoger onderwijs. Iedereen weet dat het niet veel oplevert om docenten één dag een workshop te laten volgen. Maar wat werkt dan wel? Leren binnen een professionele leergemeenschap lijkt een veelbelovende aanpak. Doordat we in alle lagen in de organisatie actief zijn, maken we het verschil.”

Robert Schuwer (Fontys), aanvoerder Zone ‘Naar digitale (open) leermaterialen’: “Wij willen dat docenten en studenten in staat zijn om de voor hen optimale mix van leermaterialen te bepalen en te gebruiken. Veel uitgeverijen bieden hun leermaterialen aan op een eigen platform. Studenten moeten soms wel vijf keer inloggen om overal bij te komen. We onderzoeken hoe docenten tot die mix van leermaterialen komen. Zo brengen we de barrières in kaart. Ook willen we het bewustzijn onder docenten vergroten over het bestaan van open leermaterialen. Leermaterialen zoeken zou net zo eenvoudig moeten zijn als zoeken naar een video op YouTube. Óf je vindt wat je zoekt, óf het bestaat niet en je moet het anders oplossen.”

Timo Kos (TU Delft), aanvoerder Zone ‘Versnelling van onderwijsinnovatie met EdTech’: “Je kunt een startende onderneming van studenten niet verplichten om een lang aanbestedingstraject in te gaan waarvoor ze juristen moeten inhuren. Ze zijn al failliet voordat ze beginnen. Er is een ander model nodig, zoals een living lab voor EdTech, waar aangepaste regels en contracten gelden. Als wij zorgen dat start-ups en ontwikkelafdelingen sneller kunnen innoveren, samen met ons, sluiten hun producten beter aan bij onze wensen en kunnen we ze sneller implementeren. Heb je een idee voor een onderwijstechnologieproduct? Meld je aan voor het Validatielab in september. Met de bestaande incubators en living labs van de onderwijsinstellingen gaan wij op zoek naar een markt voor jouw product.”

Ellen van den Berg (Saxion), aanvoerder Zone ‘Aansluiting op de arbeidsmarkt verbeteren’: “Geen vakgebied of beroep ontkomt aan de impact van digitalisering. Samenwerking tussen arbeidsmarkt, onderwijs en onderzoeksgroepen van universiteiten en hogescholen is van vitaal belang voor een toekomstbestendige aansluiting op de arbeidsmarkt van hoogopgeleide professionals. Onderwijsinstellingen moeten een visie ontwikkelen over hoe om te gaan met de digitale transformatie. Onze zone levert hiervoor bouwstenen aan. Denk aan methodieken voor het opstellen van toekomstbestendige competentieprofielen. Ook maken we een digitale scan: hoe toekomstbestendig zijn de opleidingen? Sommige bedrijven lopen voorop in het gebruik van bijvoorbeeld robotica en blockchain. We proberen kennis uit deze bedrijven eerder te incorporeren in de opleidingen.”

Ulrike Wild (WUR), en Paul den Hertog (HvA), aanvoerders Zone ‘Flexibilisering van het onderwijs’: “Het systeem moet flexibeler. Studenten willen meer regie bij het vormgeven van hun studie. Omdat de term ‘flexibilisering’ tot spraakverwarring leidt, hebben we vier prototype studentroutes beschreven, die als kapstok kunnen dienen voor kleine experimenten. Je moet dingen uitproberen om te zien wat werkt en wat niet.

Iedere instelling uit deze versnellings-zone ontwikkelt plannen voor de eigen instelling, waarbij ze zich hoofdlijnen committeren aan één van de student-routes. We ontwikkelen een strategie-workshop voor bestuurders en een toolkit voor het ontwerpen en implementeren van flexibel onderwijs. We zijn onder meer in gesprek met het Ministerie van OCW. Samen kunnen we laten zien hoe groot de behoefte aan flexibel onderwijs is.”

‘We maken kennisuitwisseling makkelijker’
Fleur Prinsen (Hogeschool Rotterdam), aanvoerder Zone ‘Evidence-informed onderwijsinnovatie met ict’: “Binnen instellingen wordt op verschillende plekken aan onderwijsinnovatie gewerkt, vaak zonder dat men dat van elkaar weet. Wij willen het makkelijker maken om bestaande kennis uit te wisselen en te gebruiken. De manier van werken aan onderwijsinnovatie met ict zou methodischer moeten. Methodisch werken klinkt alsof het een hoop tijd kost, maar het is efficiënter om dingen op een onderbouwde manier aan te pakken. Zo verspillen profes-sionals geen tijd aan het uitproberen van dingen waarvan we weten dat ze toch niet werken. We bekijken allereerst hoe kennis over onderwijs-innovatie met ict wordt gedeeld binnen en tussen de instellingen. In het najaar organiseren we een werkconferentie over de mogelijkheden om die praktijk te gaan versterken.”

Koersteam

De initiatieven van het Versnellingsplan dragen bij aan de transitie van het Nederlands hoger onderwijs naar een hoger onderwijs dat de kansen van de digitalisering benut. Deze transitie vraagt een dialoog van bestuurders, het ministerie van OCW, NVAO, NWO, KNAW, NRO en andere stakeholders in het hoger onderwijs. De zone 'Gezamenlijk koersen op versnelling', kortweg het Koersteam genaamd, voert en faciliteert deze dialoog. Het team bestaat uit zestien bestuurders van hogescholen en universiteiten met Theo Bastiaens (OU) en Jet de Ranitz (InHolland) als aanvoerders.

Benieuwd naar de vorderingen van de Versnellingsteams? Op de SURF Onderwijsdagen op 5 en 6 november presenteren zij hun nieuwste resultaten en inzichten.

Tekst: Marjolein van Trigt
Foto: Sicco van Grieken