Onderzoek naar delen en hergebruiken van open leermaterialen en cursussen
SURF is mede-opdrachtgever van een onderzoek van Fontys Hogeschool ict naar de adoptie van open leermaterialen en online cursussen door docenten. Hieruit blijkt onder meer dat delen en hergebruiken van leermaterialen veel gebeurt, maar dat de materialen lang niet altijd voor iedereen toegankelijk zijn of van een open licentie zijn voorzien.
Opvattingen, beleid, ervaringen, hindernissen en randvoorwaarden
In het onderzoek komen onder andere aan bod: het beleid en opvattingen over openheid in het onderwijs en motieven voor delen en hergebruiken van openleermaterialen. Verder staan in het onderzoek ervaringen met delen en hergebruiken, hindernissen en noodzakelijke randvoorwaarden hiervoor.
Kwalitatief onderzoek: 55 interviews afgenomen
Onderzoekers Robert Schuwer en Ben Janssen (Fontys Hogeschool ict, lectoraat Open Educational Resources) hebben semi-gestructureerde interviews afgenomen bij onder andere de TU Delft, de Haagse Hogeschool, Fontys Hogescholen en de Universiteit Leiden. In totaal zijn 55 interviews afgenomen met docenten, bestuurders en ondersteuners bij 10 universiteiten en hogescholen.
Conclusies
De onderzoekers komen onder meer tot de volgende conclusies:
- De praktijk van het delen en hergebruiken is erg divers qua openheid. Lang niet altijd zijn gedeelde leermaterialen toegankelijk voor iedereen, vaak ontbreekt een open licentie en processen als copyright clearing vinden niet altijd plaats.
- Leermaterialen delen en hergebruiken (al dan niet volledig open) gebeurt veel. Hierbij wordt vooral het bereiken van een hogere kwaliteit van het campusonderwijs nagestreefd.
- Feedback op gedeelde materialen is cruciaal voor de motivatie van docenten om structureel materialen te delen.
- Structureel delen en hergebruiken binnen een instelling heeft meer kans van slagen wanneer het gekoppeld wordt aan andere beleidsthema’s, zoals internationalisering of aan onderwijsinnovaties als het invoeren van blended leren.
- Het is cruciaal dat docenten zelf mogen bepalen welke open leermaterialen hij of zij deelt of hergebruikt.. Dit wordt herkend en erkend, zowel door bestuur als door docenten zelf.
- Docenten geven aan dat geld, tijd en ondersteuning essentieel zijn om structureel open leermaterialen te delen en te hergebruiken. Ook moet duidelijk zijn wat het hun oplevert.
- MOOC’s publiceren helpt volgens de geïnterviewdenom om leermaterialen en cursussen te delen binnen een instelling.
Een van de aanbevelingen: formuleer beleid
Met de onderzoeksresultaten doen de auteurs ook enkele aanbevelingen. Eén daarvan is om op faculteits-, instituuts- en instellingsniveau beleid te formuleren voor delen en hergebruiken van open leermateriaal en cursussen. De activiteiten van SURF sluiten aan op deze aanbeveling: in het SURF-project Open en online onderwijs is in 2017 onder meer gewerkt aan een handreiking voor het opstellen van instellingsbeleid voor open leermaterialen. Hiermee wil SURF instellingen ondersteunen om hierbij strategische keuzes. De handreiking wordt in de praktijk gebracht volgens een leerlijn.