Open access: vrij toegankelijke publicaties en onderzoeksdata

Voordelen voor auteurs, lezers, docenten en onderzoekers

• Als auteur bereik je een groter lezerspubliek door open access te publiceren dan via een abonnementstijdschrift. Je publicatie is effectiever omdat die sneller gevonden wordt en dus meer gebruikt zal worden.
• Als lezer heb je gratis online-toegang tot de literatuur die je nodig hebt voor je onderzoek.
• Als docent is het prettig om te weten dat je studenten vrije toegang hebben tot OA-literatuur en daar alle benodigde informatie kunnen vinden.
• Als onderzoeker heb je toegang tot alle benodigde onderzoeksmateriaal. Hergebruik van onderzoeksgegevens is mogelijk zonder zelf opnieuw duur onderzoek te hoeven doen.

Groter onderzoeksbereik met open access

Toegang tot kennis, informatie en data is essentieel voor hoger onderwijs en onderzoek. Digitalisering biedt nieuwe mogelijkheden voor de publicatie en uitwisseling van data. Verbeterde toegang is de basis voor de kennisoverdracht (onderwijs), kennisontwikkeling (onderzoek) en kennisvalorisatie (samenleving). Wereldwijd krijgt open access steeds meer aanhang.

Open access in Nederland

De onderzoeksresultaten van met publieke middelen gefinancierd onderzoek moeten ook publiekelijk toegankelijk en herbruikbaar zijn. Nederlandse universiteiten en hogescholen hebben de Berlin declaration on Open Access ondertekend. SURF is namens het Nederlands hoger onderwijs krachtig pleitbezorger van open access. SURF verklaart zich in het open statement voorstander van digitale openheid.

Open content

SURF werkt actief met instellingen samen op het gebied van 'open'. Om toegang te garanderen is er een web-georiënteerde infrastructuur nodig. Deze infrastructuur maakt het mogelijk verschillende typen content openbaar toegankelijk te maken (open content). Naast openaccess-onderzoeksresultaten behoren ook toegankelijke onderzoeksdata tot open content. Open onderzoeksdata wordt gepropageerd door nationale organisaties als de NWO en KNAW. Ook de Europese Commissie hanteert het uitgangspunt 'open tenzij' (Horizon 2020).

Kwaliteit en gebruik onderzoeksresultaten

Het is belangrijk het gebruik en de kwaliteit van onderzoeksresultaten zichtbaar te maken. SURF onderzoekt samen met instellingen deze mogelijkheden voor inzicht in gebruik en kwaliteit van wetenschappelijke publicaties:

• openaccess-journals: de gouden publicatieroute
• onderzoeksrepositories : de groene publicatieroute
• impact metrics voor online toegankelijk wetenschappelijk onderzoek  

SURF onderhandelt in opdracht van haar instellingen met uitgevers over de mogelijkheden van open access.