Resultaten project: Open online Bètadidactiek

Het project in het kort

In het project Open Online Bètadidactiek (2016-2017) hebben lerarenopleidingen, onder leiding van de Hogeschool Utrecht en de Universiteit Utrecht, 4 open online modules ontwikkeld voor de vakdidactiek van wiskunde, natuurkunde en scheikunde. Ze bevatten onder meer videomateriaal, literatuur, opdrachten voor studenten van de opleiding en opdrachten voor hun leerlingen. De modules kunnen als blended elemen­ten ingepast worden in cursussen vakdidactiek binnen lerarenopleidingen, maar kunnen ook worden ingezet voor nascholing.

Resultaten

• Onderwijsmaterialen rondom 4 thema’s

Binnen het project zijn 4 open online modules vakdidactiek ontwikkeld: 2 over wiskundedidactiek en 2 over didactiek van natuurkunde/scheikunde. Elke module bevat onder meer videomateriaal (interviews, voordrachten, lesregistraties), literatuur, opdrachten voor studenten (uitgesplitst naar verschillende niveaus) en opdrachten voor leerlingen. Docenten kunnen de modules uitbreiden met eigen materiaal. Ze zijn ook geschikt als blended elementen voor cursussen vakdidactiek binnen de eerste- en tweedegraads lerarenopleidingen van universiteiten en hogescholen. Verder kunnen de modules worden ingezet bij professionalisering en nascholing.

Het materiaal is ontwikkeld door 4 teams van ieder 3 experts, verspreid over Nederlandse hogescholen en universiteiten, en is modulair opgebouwd. Dat stelt lerarenopleiders in staat het naar eigen inzicht in hun eigen onderwijs in te zetten. De modules zijn beproefd in een aantal opleidingen en in een nascholingscursus.

• Procesmodel voor co-design van online lesmateriaal vakdidactiek

In het project is ook een procesmodel opgesteld voor het instellingsoverstijgend ontwikkelen van modules over vakdidactiek. Dit procesmodel beschrijft – op basis van de ervaringen uit het ontwikkeltraject en de pilotuitvoeringen – de werkvormen, een plan van aanpak en de kritische factoren. Dit model maakt extrapolatie en overdracht van het doorlopen proces naar andere onderwerpen en vakken mogelijk. Zie ook hetco-design and use of open online materials voor mathematics and science didactics courses in teacher education(pdf).

Het model is verspreid onder vakverenigingen en opleidingsnetwerken van andere (bèta)vakken door het publiceren van artikelen in het Tijdschrift voor lerarenopleiders. Daarnaast zijn er presentaties gegeven op conferenties voor natuurwetenschappen, voor Nederlandse en voor Europese lerarenopleiders.

• Casus in SURF-publicatie Good practices: Open leermateriaal binnen vakcommunities

Lessons learned

• Denk al voor de aanvang van het project na over schaalbaarheid en toekomstbestendigheid. Gedeeld eigenaarschap over meerdere instellingen heen is essentieel om behalve de productie, ook het gebruik van open leermateriaal te ondersteunen. Werk daarvoor samen met vakverenigingen. Binnen dit project is dit georganiseerd via de vakverenigingen ELWiER/ECENT. Vanuit deze koepelorganisaties is een redactieteam ingesteld voor het actueel houden van het materiaal.
• Co-design werkt het beste als je kleine ontwerpteams aan de slag zet. Dit project heeft ‘bootcamp-dagen’ georganiseerd om materiaal te produceren. Door deze bootcamps leren projectleden elkaar beter kennen en is er dedicated tijd voor het werken aan dit project.
• Bij open en online leermaterialen werkt het goed om authentieke materialen te gebruiken. Bijvoorbeeld video’s met ‘echte’ leerlingen. Let wel op het goed regelen van de privacy-afspraken.
• Verwacht niet dat de online open modules tijdswinst opleveren, maar focus op kwaliteitsverbetering.

Meer informatie

• Neem voor meer informatie over dit project contact op met projectleider Theo van den Bogaart.
• Bekijk de resultaten van andere projecten van de stimuleringsregeling Open en online onderwijs.