Goed leermateriaal ontwikkelen is tijdrovend en duur. Als je daarin samenwerkt, kun je veel voordelen behalen. Leermateriaal van anderen verrijkt je onderwijs, inspireert én bespaart tijd. In deze kennismaking lees je wat open leermaterialen zijn, hoe je die inzet en hoe je je eigen materialen zo opstelt dat anderen het optimaal kunnen gebruiken.
Samenwerken aan leermaterialen in een vakcommunity
Is het veel werk om je leermaterialen up-to-date te houden? Het scheelt als je er met z'n allen aan werkt. Door samen te werken met vakgenoten, verhoog je de kwaliteit van leermaterialen én je eigen lessen. Delen is makkelijker als je elkaar kent en je verbonden voelt.
1. Over vakcommunity's
Waarschijnlijk ken je vakgenoten, nationaal of wereldwijd. Gezamenlijk vormen jullie een vakcommunity. Een vakcommunity is een groep docenten van verschillende onderwijsinstellingen die op hetzelfde vakgebied, domein of discipline werkzaam zijn en zich rondom de gedeelde inhoudelijke expertise in enige vorm georganiseerd hebben.
Je kunt met een aantal docenten samen een vakcommunity beginnen. Er zijn ook formele vakcommunity's die veel verschillende verschijningsvormen kunnen hebben. Bijvoorbeeld een instellingsoverstijgend consortium, vakvereniging of landelijk opleidingsoverleg.
Een vakcommunity kan eigen conferenties, tijdschriften en nieuwsbrieven hebben. Zij kan een rol spelen in het opbouwen en beheren van een collectie open leermaterialen.
Voordelen van samenwerken met je community
- efficiënt collecties leermaterialen van hoge kwaliteit samenstellen
- van elkaar leren door co-creatie
- samenwerken aan up-to-date materiaal
- verhogen van kwaliteit door samenwerking
- tijdwinst door samenwerking
De ontwerprichtlijnen (zie Zelf leermaterialen voor hergebruik ontwikkelen) gelden ook voor de leermaterialen die je met je community ontwikkeld.
Wil je zelf vakcommunity rond open leermaterialen opzetten? Of binnen je vakcommunity aan de slag gaan met open leermaterialen? Doorloop dan het Stappenplan Vakcommunity rond open leermaterialen.
2. Een collectie opbouwen
Sommige vakcommunity’s bouwen aan een collectie open leermaterialen voor hun vakgebied, zoals voor statistiek, verpleegkunde of anatomie. Zij beheren een eigen repository (zie Open leermaterialen van anderen gebruiken) en brengen samen in kaart waaraan behoefte bestaat binnen het vakgebied. Missen er bepaalde leermaterialen, dan wordt gericht gewerkt aan het vullen van hiaten in de collectie door middel van co-creatie. Om de collectie op te bouwen is er een tijdsinvestering nodig, maar als de collectie eenmaal beschikbaar is dan heeft een docent juist ruimte om zijn tijd anders in te delen. Ook het onderhouden van de collectie doet de community gezamenlijk, waardoor het minder een last voor de individuele docent is.
3. Vakvocabulaire opbouwen
Een vakvocabulaire is een hulpmiddel dat kan helpen bij het delen en vinden van open leermaterialen. Het is een lijst met termen die binnen het vakgebied zijn vastgelegd en die worden gebruikt om samenhangende vaktermen binnen een vakgebied of opleiding te beschrijven. Ze zorgen ervoor dat het metadateren van leermaterialen minder tijd kost en dat de kwaliteit van de metadata verbetert, omdat het op een meer eenduidige manier gebeurt. Opleidingen of vakcommunity's kunnen ze gebruiken om te analyseren aan welke leermaterialen er behoefte is.
Het Stappenplan Vakvocabulaire voor open leermaterialen helpt je bij het opstellen, implementeren en onderhouden van een vakvocabulaire.
Tip
Ontwikkel een vakvocabulaire met je vakcommunity. Kijk wat er internationaal beschikbaar is.
4. Kwaliteit door kwaliteitsmodel en keurmerk
Een kwaliteitsmodel voor open leermaterialen is een lijst van criteria waaraan leermateriaal moet voldoen om 'geschikt voor gebruik' te zijn. Binnen een vakcommunity (of onderwijsinstelling) kun je ervoor kiezen om samen zo'n kwaliteitsmodel op te stellen, zodat het makkelijker wordt om open leermaterialen te delen en hergebruiken.
Een kwaliteitsmodel zorgt ervoor dat docenten meer vertrouwen krijgen in open leermaterialen. Het zorgt dat ze eigen materiaal kunnen beoordelen en het geeft houvast in de beoordeling van het materiaal van anderen. Als community kun je een keurmerk ontwikkelen, dat je toevoegt aan materialen die voldoen aan de eisen van het vastgestelde kwaliteitsmodel van de vakcommunity.
Tip
Doorloop de stappen van het Stappenplan Kwaliteitsmodel voor open leermateriaal met je community en maak samen afspraken over kwaliteit van leermaterialen.
5. Succesfactor: een betrokken community
Voor een actuele collectie heb je een levendige community nodig. Zorg voor een communityplatform waar mensen elkaar online kunnen vinden en kennis en ervaringen uit kunnen wisselen. Besteed aandacht aan open leermaterialen op bijeenkomsten met vakgenoten. De aandacht voor de community is even belangrijk als de aandacht voor de leermaterialen.
Maak het de leden van de community zo gemakkelijk mogelijk om samen te werken aan materialen. Spreek een duidelijke en eenvoudige werkwijze af en richt een samenwerkingsomgeving in.
Het Stappenplan Vakcommunity rond open leermaterialen helpt je om een actieve community op te richten. Heb je al een community dan helpt dit stappenplan je om specifiek aan de slag te gaan met open leermaterialen.