Het ontwikkelen, delen en hergebruiken van open leermaterialen kan een belangrijke stap zijn om de kwaliteit en efficiëntie van het hoger onderwijs te verbeteren. Via beleid kun je bewustwording creëren en formaliseren. Lees hier stap voor stap hoe dat kan.
Stap 3. Formuleer doelstellingen
Wat wil de instelling bereiken met het delen en hergebruik van open leermaterialen? Eerder in het beleidsdocument beschreef je de aanleiding voor het besluit om beleid te ontwikkelen. Ook heb je op papier gezet bij welk bestaand beleid en bij welke ontwikkelingen dit nieuwe beleid aansluit.
Zowel de aanleiding als de grotere paraplu waaronder het beleid valt, geven inzicht in de doelstellingen die de instelling voor ogen staan. Beschrijf deze doelstellingen op verschillende niveaus. Voor een docent zijn er andere redenen om met open leermaterialen aan de slag te gaan dan voor een bestuurder of een ondersteuner.
Doelstellingen op alle niveaus
Voor hergebruik kunnen andere doelstellingen bestaan dan voor open publiceren. Enkele motieven voor het gebruik van open leermaterialen die vaak in doelstellingen terug te vinden zijn, zijn verzameld door de SIG Open Education. Zie stap 1, bron 1. Doelstellingen bestaan op verschillende niveaus, van instellingsbreed tot in de collegezaal. Op al die niveaus moeten de doelstellingen in het beleidsstuk worden beschreven.
Doelstellingen bestaan op verschillende niveaus, van instellingsbreed tot in de collegezaal.
Mogelijke doelstellingen
Een overzicht van mogelijke doelstellingen, afkomstig uit De waarde van open en open als waarde, op pagina 27 en verder.
Volgens bestuurders en ondersteuners:
- bekend maken (marketing) van de instelling;
- reputatie verwerven in waar een instelling/ faculteit zegt echt goed in te zijn;
- vergemakkelijken van de samenwerking met het werkveld (hbo);
- vergemakkelijken van internationale samenwerking tussen instellingen;
- aantrekken van nieuwe studentgroepen;
- bereiken van professionals voor een leven lang leren.
Volgens docenten:
- erkenning als expert;
- bijhouden van snelle ict-ontwikkelingen;
- beter in staat zijn diversiteit bij studenten te ondersteunen;
- bijdragen aan levend houden van passie voor het vak;
- kwaliteitsverhogend (voor open delen moet materiaal foutloos zijn; de kwaliteit van gevonden materiaal (vorm en inhoud) is zo goed dat er niet tegenaan te ontwikkelen is);
- flipped classroom verhoogt kwaliteit van face-2-face momenten (bijvoorbeeld een betere voorbereiding voor practica);
- mogelijkheid om zo contact met vakgenoten wereldwijd te krijgen;
- service aan eigen studenten (bijvoorbeeld opgenomen hoorcolleges);
- als voorloper ervaring opdoen met wat onderwijs van de toekomst wordt genoemd (MOOC’s, gecombineerd met campusonderwijs);
- realiseren van een international classroom door een MOOC in het eigen campusonderwijs in te zetten;
- mogelijk maken dat een deel van een cursus verzorgd wordt door en op een opleidingsschool tijdens een vakstage (bij een lerarenopleiding);
- logische volgende stap wanneer intern delen geleid heeft tot kwaliteitsverhoging.
Bronnen
Inzicht in mogelijke niveaus voor het beleid
Figuur 1 Cascade of Policy actions to reach the "chalk-face" level, op pagina 16 van dit EU-rapport laat zien op welke niveaus het beleid invloed heeft.
- level 7: Europa/ Europese Commissie
- level 6: nationale/ regionale overheden
- level 5: nationale/ regionale organisaties
- level 4: hogeronderwijsinstellingen
- level 3: faculteiten/ instituten/ afdelingen
- level 2a: vakgroepen
- level 2: docenten/ ondersteuners
- level 1: lerenden
Zorg voor een vertaling van de doelstelling naar ieder niveau. Laat zien welke ketting een beslissing tot gevolg heeft: we hebben als instelling besloten dat x; dat heeft als gevolg voor de faculteit dat y en dat betekent voor individuele docenten dat z.
Tool om beleid te ontwikkelen en doelstellingen in kaart te brengen
Eén van de onderdelen van de Lumen Policy Tool is het in kaart brengen van doelstellingen om met hergebruik en delen van open leermaterialen aan de slag te gaan. Dit is een bruikbare tool om het denken over doelstellingen snel op gang te brengen. Wees je bewust van het Amerikaanse perspectief van de makers. Doordat de tool doelstellingen van verschillende instelling combineert, ben jij degene die de rode draad in het beleidsdocument moet toevoegen. Neem de eigen instellingsstrategie als leidraad. Laat je pas daarna verleiden tot het gebruik van deze of een soortgelijke tool.
Voorbeelden van doelstellingen in Groot-Brittannië
Van 2009 tot 2012 heeft JISC in Groot-Brittannië een stimuleringsprogramma rond open leermaterialen gesubsidieerd. In de evaluatie van dat programma beschrijven ze de motieven om open leermaterialen te delen en hergebruiken voor individuen, community’s en hogeronderwijsinstellingen. De lijst is zodanig opgesteld dat de student centraal staat. Daarmee is het een voorbeeld van hoe het beleid stevig aan het onderwijs wordt gekoppeld.
Strategisch doelstellingen
De Britse hogeronderwijsinstellingen combineren het verbeteren van de studentenervaring bij voorkeur met meer strategische doelstellingen, zoals het mogelijk maken van distance-learning en leven lang leren. De studenten blijken het vervolgens vanzelfsprekend te vinden om 24 uur per dag toegang te hebben tot het online leermateriaal. Zie pagina 5.
Kansen van open leermaterialen in Nederland
Dit artikel beschrijft de kansen van open leermaterialen volgens Nederlandse hogeronderwijsinstellingen, namelijk:
- verhoging van de kwaliteit van het onderwijs, onder andere door middel van flexibilisering van het onderwijs;
- kostenverlaging;
- zichtbaarheid vergroten op regionaal, nationaal en internationaal niveau.
Doelstellingen gericht op de student
In het eerste Trendrapport Open Educational Resources beschrijft Hester Jelgerhuis van SURF het studentenperspectief: hoe kijken studenten aan tegen OER? Zie pagina 28. Uit een onderzoek van Khezri uit 2011 blijkt dat studenten vooral de constante beschikbaarheid van de leermaterialen waarderen. Dit stelt hen in de gelegenheid om meer flexibel te leren. Ook het feit dat ze gratis toegankelijk zijn, wordt hogelijk gewaardeerd.
Zou een student anno 2020 nog opkijken van de open beschikbaarheid van leermaterialen?
Doelstellingen gericht op de student
POERUP (Policies for OER Uptake) was een project van Europese en Canadese organisaties voor het bevorderen van het gebruik van open leermaterialen. Het project vond plaats in het kader van het Lifelong Learning Programme van de Europese Commissie. De wiki bevat onder andere aanbevelingen voor het maken van beleid en een overzicht van bestaand Europees en internationaal beleid. Ter inspiratie. Houd in het achterhoofd dat de Noord-Amerikaanse context fundamenteel anders is dan de Europese. In Nederland wordt veel meer waarde gehecht aan innovatie als aanjager voor het delen en hergebruik van open leermaterialen.