‘In 2 jaar willen we minimaal 60 leermaterialen opleveren, maar vooral willen we een proces ontwikkelen waarbij er verse aanvoer van leermaterialen blijft komen nadat het project is beëindigd.’
Stappenplan Vakcommunity open leermaterialen
Als je open leermaterialen maakt, deelt en hergebruikt, is samenwerking met andere docenten heel belangrijk. In een actieve vakcommunity wordt samenwerken makkelijker. Met dit stappenplan bouw je een community rond open leermaterialen op. Heb je al een community, dan helpt dit stappenplan je om specifiek aan de slag te gaan met open leermaterialen.
Wat is een vakcommunity?
Hier lees je meer over vakcommunity's. Wat is een vakcommunity precies? Wanneer is hij succesvol? En meer.
Wat is een vakcommunity?
Over vakcommunity's is veel geschreven en er is veel onderzoek naar gedaan. Het meest gangbare uitgangspunt voor een vakcommunity is dat van de community of practice, een theorie van Etienne Wenger. Wenger beschrijft een community of practice als een groep mensen met een gedeelde zorg of passie voor een bepaald onderwerp, een ambacht of een vak (Wenger, 1998, 2002). De community heeft een eigen doel. Door regelmatig samen te komen, vergroten de leden hun kennis en ervaring. De interactie kan face to face plaatsvinden, maar ook (gedeeltelijk) online.
Vorm/grootte Er zijn relatief gesloten vakcommunity's, waarin alle leden elkaar goed kennen, maar ook grote vakcommunity's waarbij mensen zich laagdrempelig in de periferie kunnen aansluiten.
Het doel van een vakcommunity kan bijvoorbeeld zijn om de kwaliteit van het vakonderwijs te verhogen door samen lesmateriaal te maken en te verspreiden.
Het nut of de noodzaak van een community kan uiteenlopen:
- Gedeelde idealen
De leden hebben bijvoorbeeld de gedeelde wens om van open onderwijs de norm te maken. - Gedeelde omstandigheden
De leden zijn bijvoorbeeld allemaal werkzaam in het hoger onderwijs. - Gedeelde interesse of fascinatie
De leden zijn bijvoorbeeld allemaal vakspecialist op hetzelfde vakgebied. - Gedeelde locatie of werkplek
De leden zijn bijvoorbeeld allemaal werkzaam in Nederland en België, of in een specifieke regio.
Wanneer is een community succesvol?
Idealiter kan de community na oprichting geheel op eigen benen staan. Lukt dit zonder externe subsidie en zonder het oorspronkelijke kernteam, dan is de kans groot dat de community zelfstandig blijft floreren.
Uit de good practice Vakcommunity 4TU.Ethics:
Vakcommunity's en open leermaterialen
Vakcommunity's spelen een belangrijke rol bij het maken, delen en hergebruiken van open leermaterialen. Zo zijn er vakcommunity's die inventariseren wat de individuele leden aan open leermaterialen in huis hebben. Zij hebben als doel om samen een kwalitatief hoogstaande collectie op te bouwen en die uniform te presenteren. Andere vakcommunity's worden opgericht met als doel om samen online (open) leermaterialen te ontwikkelen.
Uit de good practice Vakcommunity 4TU.Ethics:
‘Al langer bestond de wens om leermaterialen systematisch te presenteren en redigeren, zodat ze ook bruikbaar zijn zonder dat je de docent in kwestie opzoekt. Iedere deelnemende instelling van onze vakcommunity beschikt over een eigen redacteur, die het leermateriaal in een goede vorm zet.’
In dit stappenplan gaan we uit van een vakcommunity met als doel het maken, delen en hergebruiken van open leermaterialen.
The connective teacher
Netwerken zijn uitstekende plekken om te leren. In ‘The connective teacher: Network learning for a sustainable profession’ (2019) betogen Ellen van den Berg, Marjon Baas en Wilfred Admiraal dat een professionele docent anno nu een verbonden docent is.
Verbonden docenten realiseren in samenwerking met anderen het beste onderwijs voor hun studenten. In het kader van ‘een leven lang ontwikkelen’ staan ze altijd open voor nieuwe kennis. Ze zijn bewust aangesloten bij verschillende professionele netwerken en ze nemen de inzichten die ze daar opdoen mee naar hun eigen instellingen en klaslokalen. Ze staan met twee benen in de maatschappij, zijn op de hoogte van ontwikkelingen, met name op het gebied van digitale transformatie, maar ze zijn zich bijvoorbeeld ook bewust van de waarde van culturele diversiteit.
Uit de good practice Vakcommunity van SAMEN hbo verpleegkunde:
‘Door samen leermaterialen te ontwikkelen, leer je elkaar kennen en gaat het samenwerken ook op andere vlakken makkelijker. Iedere hogeschool loopt nu bijvoorbeeld aan tegen de vraag hoe je de praktijklessen inricht tijdens corona. Leden van de vakcommunity delen inmiddels protocollen en factsheets.’