Het mbo brengt volume en verbinding met zich mee

In de zomer van 2020 werd Adnan Tekin voorzitter van de MBO Raad. In de anderhalf jaar die volgden, heeft hij het denken over digitalisering in het mbo zien veranderen. "Het is tot iedereen doorgedrongen dat digitalisering niet alleen in de bedrijfsvoering speelt, maar het hart van het onderwijs raakt," zegt hij.

Zo snel kan het gaan. Natuurlijk speelt COVID-19 een rol, maar het komt ook door de maatschappelijke opdracht die het mbo vervult. "Een deel van de toekomst van het mbo zit in leven lang ontwikkelen," zegt Tekin. "Zonder digitalisering gaat dat echt niet lukken. Of neem burgerschap in de digitale wereld. Wij zetten studenten in hun kracht. Daarom hebben we de afgelopen jaren veel geïnvesteerd in het innovatieprogramma Doorpakken op digitalisering. Dat werpt nu zijn vruchten af."

Meer volume en diversiteit

Al met al vindt Tekin het niet verwonderlijk dat de belangstelling van mbo-instellingen voor SURF groot is. Van de 59 scholen zijn er al 49 aangesloten bij de coöperatie en ook vanuit de overige is er interesse. Volgens Mirjam Koster is deze ontwikkeling alleen al vanwege het volume interessant. Koster is voorzitter van het college van bestuur van het Graafschap College, voorzitter van MBO Digitaal, en lid van de ledenraad van SURF. "We brengen meer gewicht in de schaal. Als wij meedoen in een SOC (security operations center), beschermen we meteen 500.000 studenten en 50.000 medewerkers extra. Daar wordt het hele onderwijs veiliger van."

Van saMBO-ICT naar MBO Digitaal

Het mbo kent een lange traditie van samenwerking op het gebied van digitalisering. MBO Digitaal komt voort uit de stichting saMBO-ICT. Dit netwerk startte in 2010 als opvolger van een ouder samenwerkingsverband, ROC-i-partners. Het ontwikkelde zich in de loop der jaren tot hét kennisplatform voor ict in het mbo. Conferenties en bijeenkomsten worden druk bezocht, en niet alleen door hardcore IT-ers. In het afgelopen jaar ging saMBO-ICT op in het platform MBO Digitaal. Dit is onderdeel van de MBO Raad, waarin alle mbo-instellingen van Nederland zijn verenigd. "Bij mijn start als voorzitter vond ik het bijzonder dat saMBO-ICT buiten de organisatie was geplaatst," zegt Tekin. "Als je weet dat digitalisering een wezenlijk onderdeel is van het onderwijs, dan moet je dat in de organisatie samensmelten. Ik ben blij dat dit nu is gebeurd."

Invloed op de innovatieagenda

Sinds januari 2022 draagt het mbo financieel bij aan de innovatiemiddelen van SURF. Wat gaan de overige leden daarvan merken? "Onze toegevoegde waarde ligt in toepassingen in de beroepspraktijk en onze contacten met het bedrijfsleven,' zegt Tekin. 'Wij zijn het meest ervaren in de vraagarticulatie van bedrijven en organisaties."

Waar het gaat om kennisdeling kiest het mbo voor een afwijkende aanpak ten opzichte van de andere leden; de kennisdeling voor het mbo wordt georganiseerd binnen MBO Digitaal. "We werken met bewezen samenwerkingsverbanden die tientallen jaren terug gaan," zegt Koster. "Ik weet niet of het meerwaarde heeft om dat op dit moment binnen SURF te gaan doen. Sowieso gaan we steeds meer toe naar sector-doorsnijdende kennisdeling via thema's, zoals standaarden of afspraken over het aanbod in het kader van leven lang ontwikkelen." Het mbo brengt onder meer veel kennis aan tafel over werken met het open source programma Xerte en open leermiddelen. "Op het gebied van nieuwe technologie trekken we nauw op met de beroepspraktijk, omdat iedereen nog zoekende is," vertelt Koster. "De scheidslijn tussen vaardigheden voor het mbo en hbo wordt daar meer diffuus. Alle sectoren dragen evenredig bij om een branche als automotive in transitie te brengen."

Digitaliseringsimpuls Onderwijs

Dat de sectoren steeds meer naar elkaar toegroeien, blijkt ook uit het feit dat alle 113 mbo-, hbo- en wo-instellingen zich hebben verbonden aan het voorstel Digitaliseringsimpuls Onderwijs. Als deze aanvraag door het Nationaal Groeifonds wordt gehonoreerd (naar verwachting valt hierover in april 2022 een beslissing), gaat vanaf 2023 een nieuw onderwijsinnovatieprogramma voor alle sectoren van start. Dit wordt de opvolger van het mbo-innovatieprogramma Doorpakken op digitalisering en het ho-innovatieprogramma Versnellingsplan Onderwijsinnovatie met ict. Beide programma's eindigen in december 2022. "Een paar jaar geleden had niemand voor mogelijk gehouden dat mbo, hbo en wo dit samen zouden oppakken,' zegt Tekin. 'De Nationaal Groeifonds-aanvraag geeft een enorme slinger aan innovatie en dat is noodzakelijk voor de toekomst van Nederland. We gaan er dan ook vanuit dat deze aanvraag wordt gehonoreerd."

Ook Timmer is optimistisch. "Of we nu wel of niet geld krijgen, de gezamenlijke ambities staan er. Daar kunnen we niet meer omheen."

Docentprofessionalisering

"Natúúrlijk gaat het door," zegt Koster beslist. Zij is gecharmeerd van het onderdeel van de NGF-aanvraag dat de digitale vaardigheden van docenten helpt bevorderen: de Centers for Teaching & Learning. In het voorstel staat dat alle 113 instellingen een eigen Center for Teaching & Learning inrichten. Daarbij bouwen ze voort op wat er lokaal al aanwezig is op het gebied van docentprofessionalisering. "Ik verheug me erop dat we, begeleid door goed onderzoek en met een slimme projectorganisatie, een soort web over alle Nederlandse instellingen voor mbo, hbo en wo spinnen. Wat we lokaal leren, wordt opgetild en verbonden. Het is belangrijk dat we beter weten wat er verderop gebeurt."

Tekst: Marjolein van Trigt