Een gezamenlijke taal voor het onderwijs

Concepten in plaats van labels

De Radboud is niet de enige instelling die zoekt naar een gezamenlijke taal. “Aan de ene kant zie je begrippenlijsten verschijnen, aan de andere kant technische standaarden zoals OOAPI (Open Onderwijs API). Tijdens onze inventarisaties ontdekten we dat het probleem in de kern geen technisch vraagstuk is, maar vooral dat mensen elkaar niet begrijpen. Dat inzicht werd het startpunt voor het lexicon.”

Het lexicon vertrekt vanuit concepten in plaats van labels. De ene opleiding spreekt over vakken met modules, de andere werkt met minoren en cursussen. Op het eerste gezicht lijken dat verschillende structuren die harmonisatie lastig maken. “Het lexicon laat echter zien dat een ‘vak’ en een ‘cursus’ in wezen hetzelfde concept kunnen zijn”, zegt Pien. “In een systeem kun je dan afspreken dat het ‘cursus’ heet, ook al gebruikt elke opleiding een andere term. Zo hoef je opleidingen niet te dwingen hun taalgebruik aan te passen, maar faciliteer je het gesprek.”

Stap voor stap krijgt het lexicon een plek binnen de organisatie. In de voorbereiding van de aanbesteding van het nieuwe curriculuminformatiesysteem maakt het team ‘procesplaten’ die laten zien hoe curriculumvoorbereiding eruit kan zien, van het herontwerpen van een cursus tot een herziening op opleidings- of faculteitsniveau. Rollen en verantwoordelijkheden worden uitgewerkt en in de procesplaten wordt consequent dezelfde terminologie gebruikt. 

“Het scheelt veel tijd omdat je niet meer de helft van het overleg kwijt bent aan babylonische spraakverwarring”, zegt Pien. “Je denkt dat je het over hetzelfde hebt, terwijl dat nét niet zo is. Met het lexicon worden gesprekken productiever.”

Open voor feedback

Voor informatiemanagers en architecten is het lexicon nu al bruikbaar in gesprekken en projectvoorbereidingen. Maar de ervaring van opleidingen en beleidsmedewerkers is dat het lexicon in de huidige vorm nog onvoldoende toegankelijk is voor zelfstandig gebruik.

Pien benadrukt dat het project in ontwikkeling is: “Ik sta erg open voor feedback, want we zijn er nog niet. Het is een iteratief proces waarin we leren en bijsturen. We hebben een kernwerkgroep van zeven personen, maar transparantie staat voorop. Het platform is openbaar en via een LinkedIn-groep worden ervaringen gedeeld.”

Breder perspectief

De ervaringen in Nijmegen staan niet op zichzelf. Ook elders vraagt men zich af hoe opleidingen en faculteiten, of zelfs instellingen, kunnen samenwerken zonder de eigenheid te verliezen. “Universiteiten zijn organisaties waar autonomie een kernwaarde is. Dat moet je koesteren”, zegt Pien. “Tegelijk is structurele samenwerking vaak lastig. Met het lexicon zoeken we de gulden middenweg: zorgen voor een gezamenlijke taal terwijl de inhoudelijke vrijheid behouden blijft.” 

Het lexicon vindt intussen ook zijn weg naar andere organisaties en netwerken, bijvoorbeeld via presentaties bij congressen. Ook op Europees niveau ziet Pien mogelijkheden: via de Neurotech Alliantie wordt gekeken wat het lexicon kan bijdragen binnen een Europese universiteitsalliantie. 

Pien ziet het lexicon de komende jaren verder uitgroeien tot een hulpmiddel dat breed wordt gebruikt. “Onze ambitie is dat we echt naar elkaar gaan luisteren en samen verder komen.”